چەمکەکان: ئەنارشیزم

(١٠)

لە ئینگلیزییەوە: کۆسار عەبدولڵا

ئەنارشیزم کۆمەڵێک بیری شۆڕشگێڕانەیە، کە لە بنەمادا سادەن. ئەنارشیستەکان پێیان وایە ئێمە دەتوانین بە تەواوی دوای ئارەزووەکانی خۆمان بکەوین؛ لە خۆت زیاتر، هیچ پێشڕەو و ڕابەرێک نازانێت چی پێویستە و باشترە چی بکەیت. هیچ حکومەتێکیش نازانێت باشتر لە خەڵکەکەی، ویستەکانی کۆمەڵگەکەی دیاری بکات. ئێمە بڕوامان وایە کە دەبێت هەموو کەس مافی هەبێت لەو بڕیارانەی کە لەسەر ئەو دەدرێت، جا لە هەر شوێنێکدا بێت، بەشدار بێت. تەنها لەو بارودۆخەدا ئێمە کۆمەڵگەیەکی دادگەرمان دەبێت، کە هەموان هەلی ئەوەیان هەیە کە ویستەکانیان دەستەبەر بکەن. هەموو بابەتەکانی ئەنارشیزم بە دەوری ئەم بنەمایانەدا دەسووڕێنەوە.

لای ئەنارشیستەکان گرتنەوەدەستی کۆنتڕۆڵی ژیانمان بۆ لای خۆمان، شۆڕشە. ئێمە ٢ ڕێگامان هەیە بۆ کارکردن لەسەر ئەوەی ببینە هۆکاری کردنی ئەم بابەتە: کاری ڕاستەوخۆ و ڕێکخستنی خود. کاری ڕاستەوخۆ کاتێکە کە کۆمەڵگە ڕاستەوخۆ بە شتێک کاری تێدەکرێت و خەڵک دەکەونە جووڵە بۆ ئەوەی چارەسەری بکەن، بەبێ ئەوەی پرسیار لە کەسێک بکەن بۆیان چارەسەر بکات. ئەو خۆپیشاندان و و مانگرتنانەی کە داوای ڕاستەوخۆی دەستلەکارکێشانەوەی حکومەت دەکەن، یان دژی بەهەدەردانی سامانی خەڵکن، ئەوە ڕاستەوخۆن، بەڵام قسەکردن لەگەڵ ئەندامپەرلەمانێک یان گفتوگۆکردن لەگەڵ دامەزراوەیەک، ئەمە ڕاستەوخۆ نییە. دروستکردنی باخێکی گشتی لەسەر زەوییەکی ڕووت کارێکی ڕاستەوخۆیە، بەڵام ئەگەر فشار لە ئەنجوومەنی شارەوانی بکەین، ئەوە ڕاستەوخۆ نییە. کاتێک ئێمە کارێک دەکەین بۆ بەدەستهێنانی شتێک کە پێویستمانە، جا ئەوە دابەشکردنی خۆراک بێت یان شەڕکردن لەگەڵ پۆلیس لە خۆپیشاندانێکدا، ئەوە کارێکی ڕاستەوخۆیە.

بۆ ئەوەی کارێک ڕاستەوخۆ بێت، پێویستە خودکارانە ڕێک خرابێت، بەبێ ئەوەی پێشڕەوێک یان نوێنەرێکیان هەبێت و ڕێ بدات بەوەی هێز بگێڕینەوە بۆ بڕیارەکانی خۆمان. ئەم کۆمەڵە خودکارانەیش وا دەکەن زاڵ بین و ئەو هەستە دەسەڵاتخوازییانە تێک بشکێنین کە وا دەکات پەرت ببین. لەم کۆمەڵە خودکارانەیەیشدا، هەموو کەسەکان یەکسانن و کەس ناتوانێت نمایندەی کەسێکی تر بێت. ئەم کۆمەڵانە دەتوانن بڕیار بدەن لەسەر ئەوەی چی پێویستە و ڕاستەوخۆ کار بکەن بۆ بەدەستهێنانی، ئەمەیش بە پێچەوانەی گرووپە دەسەڵاتخوازەکان، کە لەسەر بنەمایەکی سیاسی یان بازرگانی دامەزراون.

لەبەر ئەوەیە کە ئەنارشیزم هەر بەشداریکردنێکی حکومەت، شارەدار، پەرلەمانتار، دادگاکان و پۆلیس لە دروستکردنی شۆڕشدا ڕەت دەکاتەوە و پێی وایە هیچ کەس ناتوانێت ئازادی بۆ کەسێکی تر دەستەبەر بکات، هەموان پێویستە بە هاوکاریی یەکتر خۆیان ئازاد بکەن. هیچ حکومەتێک، با شۆڕشگێڕانەیش بێت، ناتوانێت ئەوە بکات. ئەندامانی هەر حیزبێک بچنە دەسەڵات، بە ئاسانی دەبنەوە بە کۆمەڵێک بەرژەوەندیخواز و دەچەوسێننەوە، ئیتر هەر ئایدۆلۆژیایەکی دادپەروەریان هەبێت. بۆیە ئەنارشیستەکان تەنها بە تێکشکاندنی حکومەت و نەبوونی بەشێک لە سیستەم، دەتوانن خۆیان ئازاد بکەن.