Skip to main content

ئەوە تۆیت مافت خوراوە، نەک نوێنەرەکان


فۆتۆ: خۆپیشاندانی بەشیک لە خوێندکارانی کۆلێجی پزیشکیی زانکۆی سلێمانی، ٢٠١٨
(لە ماڵپەڕی دواڕۆژەوە وەرگیراوە)

کۆمەڵەی ٦٨

زۆر جار دەیبینین کە خۆپیشاندانێک بۆ مەبەستێک ڕێک دەخرێت خەڵکانێکی زۆر ئامادەن، هەموو پێکەوە دروشمە نووسراوەکانی دەستی کەمینەیەک دەڵێنەوە و هوتاف دەکێشن، لە کاتی بینینی ئەمەدا هەموو وا دەزانین ناڕەزایەتی دەردەبڕرێت و کۆمەڵێک مافخوراو داوای مافەکانی خۆیان دەکەن، بەس ئەگەر بچینە ناوەڕۆکی ئەم خۆپیشاندانانەوە، ئەوا زۆر زوو بۆت دەردەکەوێت کە ئەمە نەک هەر چالاکییەک نیە بۆ وەرگرتنی ماف، بەڵکو ڕێگریکردنە لە چالاکیی ڕاستەقینە و پشتگیریکردنی مافخواردنەکەیە. ئەمە چۆن؟
با بڵێین تۆ خوێندکاری لە یەکێک لە بەشە پزیشکییەکانیت، ڕۆژێک دەبیستیت کە لە زانکۆ ئەهلییەکاندا هەمان بەشی تۆ کراوەتەوە و کەسانێک بە هەوڵێکی کەم و پارەیەکی زۆر، دەتوانن هەمان بڕوانامەی تۆ بەدەست بهێنن، لەو کاتەدا تۆ هەست بەوە دەکەیت کە چ زوڵمێکت لێ کراوە و چۆن یاری بە بوونت کراوە، بەڵام چی دەکەیت؟ ئەوپەڕی لە یەک دوو ڕێستدا لەگەڵ هاوڕێکانتدا باسی بکەیت، یان لێرەولەوێ بە تەنها یەک دێڕ ناڕەزایی خۆت دەرببڕیت و تەواو، بەس ڕۆژێک نوێنەرەکەت دێت و باسی ئەوە دەکات کە خۆپیشاندانێک بۆ ئەو بابەتە ڕێک خراوە و فەبێت بەشدار بین، تۆیش وا دەزانی کە ئامانجی ئەمە هەمان ئەو ئامانجەیە کە تۆ دەتەوێت، دەچیت دوای قەرەباڵغی دەکەویت، لەوێ ئەوان چییان کرد دەیکەیتەوە و چییان وت، دەیڵێیتەوە. کە دەڵێم ئەوان، مەبەستم نوێنەرەکان و ڕێکخەرانی خۆپیشاندانەکەیە؛ ئەم نوێنەرانە خۆیان هەموو شتێکیان ڕێک خستووە و تەنانەت دروشمەکانیشیان نووسیون، هەر خۆیشیان قسە لەگەڵ لایەنی پەیوەندیدار دەکەن و هەر خۆیشیان کاتی تەواوبوونی خۆپیشاندان دیاری دەکەن و هەر خۆیشیان پێت دەڵێن کە ئامانجەکە بەدی هاتووە یان نا... هەموو ئەمانە لە کاتێکدا کە نوێنەرەکان هەمان ئەو کەسانەن کە دەستەڕاستی ستەمکارە ڕاستەقینەکانن و هەموو شتێکیش کە کردبێتیان، ئەگەر بە ڕووکەش بۆ تۆ بووبێت، ئەوا لە ناوەڕۆکەوە بۆ بەرامبەرەکەت بووە.
با چیتر خۆپیشاندانەکانمان پووچ و بێبەها نەبن، لەمەودوا خۆمان ڕێکیان بخەین و خۆمان دروشم دابنێین، خۆمان بڕیاری کردن و وەستانی بدەین و هەر خۆیشمان ئامانجەکان دیاری بکەین؛ ئەوە تۆیت کە مافت خوراوە و دەبێت بیر بکەتەوە و کاردانەوەت هەبێت.

زۆرترین خوێنراو

چەمکەکان: ڕادیکاڵیزم

(١) لە ئینگلیزییەوە: ساڤان ئاکۆ کەسی ڕادیکاڵ، کە بە ڕادیکاڵیست ناو دەبرێت، کەسێکە ویستی گۆڕانکاری و ڕیفۆرمی ڕیشەیی بەشێک یان تەواوی سیستمی سیاسی و ئابووری و کەلتووری و کۆمەڵایەتیی هەیە. وشەی ڕادیکاڵ سەرەتا لە بارودۆخێکی سیاسیی نوێ لە بەڕیتانیا بەکار هێنرا، کە پێناسەکەشی هەر بۆ ئەو کاتە دەگەڕێتەوە، کاتێک لە لایەن چارلز جەیمسەوە لە ساڵی ١٧٩٧دا، گۆڕانکاری و ڕیفۆرمی ڕادیکاڵانەی ڕاگەیاند، کە تێیدا بانگەشەیەکی قووڵ و جەوهەری بۆ مافی مرۆڤ بەگشتی و مافی چینە پەراوێزخراوەکان هەبوو، بەتایبەت مافی دەنگدان بۆ تەواوی چینە جیاوازەکان، کە ئەوکات نەبوو. لە دواتردا چەمکی ڕادیکاڵ وەک چەمکێکی گشتی بەکار دەهێنرا و ئەوانەی دەگرتەوە نوێنەرایەتیی ڕیفۆرمی ڕیشەییان دەکرد. لە دوای بزووتنەوەی ڕیفۆڕمی ڕیشەیی ساڵی ١٨٣٢، کە مافی دەنگدانی بۆ چینی ناوەڕاست دەستەبەر کرد، گرووپێکی ڕادیکاڵ هاوپەیمانییان لەگەڵ فراکسیۆنێکی پەرلەمان بەست بۆ فراوانکردنی مافی دەنگدان، تا چینی کرێکارانیش بگرێتەوە.کاتێک ئەم بزووتنەوەیە مافی دەنگدانی فراوان کرد، ڕادیکاڵەکانی لەندەن ئەرکی ڕێکخستنی دەنگدەرە تازەکانیان بۆ هاوکاریکردنی گۆڕ...

چەمکەکان: ئایدۆلۆژیا

(٧) لە ئینگلیزییەوە: ساڤان ئاکۆ ''ئایدۆلۆژیا ئەو شاشەیەیە کە مرۆڤ لێیەوە جیهان دەبینێت.'' ئایدۆلۆژیا دیاردەیەکی مۆدێرنە و پەیوەندیی بە دۆخە سیاسی و ئابوورییەکانی سەدەی نۆزدە و بیستەوە هەیە. بە دیاریکراوی و بە زەقی، چەمکی ئایدۆلۆژیا لە ماوەی پێش و پاشی شۆڕشی فەڕەنسیدا پەیدا بوو. لە سۆسیۆلۆجیدا ئایدۆلۆژیا ئەو دیدەیە کە کەسێک بەرانبەر جیهان هەیەتی و کۆکراوەی کەلتوور، بەهاکان، بڕواکان، دۆخە هاوبەشەکان و پیشبینییەکانی خۆیان و ئەوانی ترە. هەروەها ناسنامەیەک بە کۆمەڵگە، گرووپ و پەیوەندیی نێوان کەسەکان دەدات، شێوە بە بیروڕاکان، کردارەکان، کارلێککردنەکان و هەموو ئەوانەی لە کۆمەڵگەدا ڕوو دەدەن، بە شێوەیەکی فراوان دەدات. هەروەها لە سۆسیۆلۆجیدا ئایدۆلۆژیا چەمکێکی ئێجگار گرنگە و کرۆکی ئەو ڕووەیە کە سۆشیالیستەکان لێی دەکۆڵنەوە، چونکە ڕۆڵێکی بەهێز و بنچینەیی دەگێڕێت لە شێوەبەخشین بە ژیانی کۆمەڵایەتی و ئەوەی چۆن کۆمەڵگە بەگشتی ڕێک خراوە و چۆن کار دەکات و ڕاستەوخۆ پەیوەندیی بە پێکهاتەی کۆمەڵایەتی، سیستمی ئابووریی بەرهەمهێنان و پێکهاتەی سیاسییەوە هەیە. ئایدۆلۆژیا بە هەمان ...

ژمارەی ١ی بڵاوکراوەی ڕەت بڵاو دەکرێتەوە

چوار مانگ بەسەر دروستبوونی بلۆگی ڕەتدا تێپەڕ دەبێت، کە لەو ماوەیەدا و بەپێی ئەو توانایەی کۆمەڵەی ٦٨ و هاوڕێیانی هەیانبوو، چەندین بابەت و وتار و نووسینی خوێندکاریی تێدا بڵاو کراوەتەوە و تا ڕادەیەک جێی خۆی لەو سەرچاوە سەرەکییانەدا کردووەتە کە دەکرێت خوێندکاران وەک شوێنگەیەکی هزری و مەعریفی بە کاری بهێنن. دوابەدوای ئەم ئەزموونە ئەلیکترۆنییە، بۆ زیاتر چوونەناو ئەو کایەی کاری بۆ دەکات و بۆ قووڵتر ڕۆچوونە ناو خوێندکارانەوە، ڕەت دەبێتە بڵاوکراوەیەکی خوێندکاری و لێیەوە و بە قەڵەمی خوێندکاران و گەنجان ئەو پرسە هەستیارانە دەورووژێنرێن و ئەو برینە قەتماغەگرتوانە دەکولێنرێنەوە، کە دەیەیەکە زانکۆ و پەیمانگە و خوێندکاران بە دەستیانەوە دەناڵێنن و سەرچاوەی تەواوی کێشە و گرفتە سیاسی، ئابووری، کۆمەڵایەتی و کەلتوورییەکانیانە. هەموو ئەمانەش لەژێر دروشمێکدا: ''بۆ خوێندکارێکی بەرەنگار''. لە بڵاوکراوەی ڕەتدا، بە هەمان ئەو ئامانجەی بلۆگەکەی بۆ دروست کرا کار دەکرێت و ڕەچاوی ئەو دۆخە هزری و مەعریفییە دەکرێت کە توێژی خوێندکاران تێیدان؛ زمانێکی ڕوون و ڕەوان، ئایدیایەکی هاوبەش و دەستەجەم...